मित्रांनो, गणेश जीचा १० दिवसांचा महापर्व असतो. एवढेच नाही तर आपल्या सर्वांना माहित आहे की प्रत्येक पूजेपूर्वी गणपतीची पूजा अनिवार्य मानली जाते. असे मानले जाते की गणेशाची प्रथम पूजा केली नाही तर कोणतेही काम यशस्वीरित्या पूर्ण होऊ शकत नाही. अडथळ्यांचा ना’श करणाऱ्या गणेशाची पूजा केल्याने घरामध्ये आनंद, समृद्धी येते आणि जीवनातील सर्व त्रा’स दूर होतात.
तर, अशा परिस्थितीत, आज आम्ही तुम्हाला देशात असलेल्या गणेशाच्या त्या पाच मंदिरांविषयी सांगत आहोत. ज्याचा स्वतःचा इतिहास आणि महत्त्व आहे. १) उज्जैनचे चिंतामण गणेश मंदिर :- श्री गणेशाचे पवित्र मंदिर उज्जैन येथे ‘चिंतामण गणेश मंदिरा’ च्या रूपात स्थापित आहे. हे ठिकाण उज्जैनपासून ६ किमी अंतरावर फतेहाबाद रेल्वे मार्गाजवळ आहे.
चिंतामण गणेश मंदिराचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे येथे श्री गणेश एकाच वेळी तीन रूपात विराजमान आहेत. ही तीन रूपे चिंतामण गणेश, इच्छामन गणेश आणि सिद्धिविनायक म्हणून ओळखली जातात. असे म्हटले जाते की यापैकी चिंतामण गणेश चिंता दूर करतो, इच्छामन इच्छा पूर्ण करतो आणि सिद्धिविनायक रिद्धी-सिद्धी देतो. असेही मानले जाते की,
गणेशाची इतकी आश्चर्यकारक आणि अलौकिक मूर्ती कदाचित देशात कोठेही नाही. त्याचबरोबर चिंतामण मंदिराशी सं’बं’धित एक रोचक कथाही ऐकायला मिळते. त्रेतायुगात भगवान रामांनी स्वतः गणपतीची ही मूर्ती स्थापन करून हे मंदिर बांधले असे सांगितले जाते. पौराणिक कथेनुसार एकदा वनवासात असताना सीता जीला तहान लागली होती.
मग, रामाच्या आज्ञेनुसार, लक्ष्मणजींनी या ठिकाणी आपला बाण मा’रला, ज्यामुळे पृथ्वीतून पाणी बाहेर आले आणि येथे एक पायरी तयार झाली. तेव्हाच श्री रामला कळले की तेथील वारे त्याच्या दैवी दृष्टीने दो’षपूर्ण आहेत आणि गणपतीला ते दूर करण्याची विनंती केली आणि त्याची पूजा केली, त्यानंतरच सीता जी पायऱ्याचे पाणी पिऊ शकली.
यानंतर श्री रामाने येथे चिंतामण मंदिर बांधले. असे म्हटले जाते की आजही लक्ष्मण बाओरी नावाने तो तलाव येथे उपस्थित आहे. २) जयपूरचे मोती डुंगरी गणेश मंदिर :- राजस्थानची राजधानी जयपूरचे मोती डुंगरी गणेश मंदिर देखील खूप प्रसिद्ध आहे. येथील मूर्ती ५०० वर्षांहून अधिक जुनी आहे. हे जयपूरच्या राजा माधो सिंहच्या राणीच्या वडिलोपार्जित गावातून आणले गेले होते.
हे मंदिर नवीन वाहनांच्या पूजेसाठी खूप प्रसिद्ध आहे. ३) इंदूरचे खजराना गणेश मंदिर :- मध्य प्रदेशातील इंदूर शहराचे खजराना गणेश मंदिर देखील खूप प्रसिद्ध आहे. उज्जैनमधील चिंतामण गणेश मंदिराच्या विद्यमान इमारतीप्रमाणेच हे मंदिर देखील होळकर घराण्याच्या महाराणी अहिल्याबाईंनी बांधले होते. असे मानले जाते की या भागात राहणाऱ्या मंदिराच्या,
पुजाऱ्याला गणेश मूर्ती जमिनीखाली गाडण्याचे स्वप्न होते. यानंतर येथे उत्खननात देवाची मूर्ती सापडली आणि नंतर राणीने येथे मंदिर बांधले. ४) मुंबईतील सिद्धिविनायक मंदिर :- महाराष्ट्रातील मुंबई शहरात बांधलेले सिद्धिविनायक मंदिर सेलिब्रिटींमध्ये खूप लोकप्रिय आहे. होय मित्रांनो, देशातील फिल्‍म स्‍टार्स, मोठे उद्योगपती दररोज नवस मागण्यासाठी आणि,
ते पूर्ण झाल्यावर अर्पण करण्यासाठी येत असतात. हे मंदिर देशातील श्रीमंत मंदिरांमध्ये देखील समाविष्ट आहे. असे म्हटले जाते की या मंदिरात स्थापित गणेश मूर्ती सुमारे २०० वर्ष जुनी आहे. मंदिराच्या शिखरावर ३.५ किलो सोन्याचा कलश आहे. यासह मंदिराच्या आतल्या भिंतींवर सोन्याचा थर लावण्यात आला आहे. येथे दर्शन घेण्यासाठी खूप लांबहून लोक येतात.
५) पुण्यातील दगडू गणेश मंदिर :- महाराष्ट्रातील पुणे शहरातील दगडूसेठ हलवाई गणेश मंदिर देखील २०० वर्षे जुने आहे. येथील व्यापारी दगडू सेठ हलवाई यांनी आपल्या मुलाच्या मृ’त्यूनंतर गुरू माधवनाथ महाराजांच्या आज्ञेनुसार हे गणेश मंदिर बांधले होते आणि दुरून लोक या मंदिरात प्रार्थना करण्यासाठी येतात.