मराठी समुदाय

मित्रांनो, महाभारताचे यु’द्ध अनेक कारणांमुळे झाले होते, ज्यात सर्वात मोठे कारण होते ते जमिनीचे किंवा राज्याचे विभाजन. अनेक दिवसांच्या त्रा’सानंतरही जेव्हा कोणताही उपाय सापडला नाही, तेव्हा पांडवांच्या वतीने शांतता दूत बनवून श्री कृष्णाला हस्तिनापूरला पाठवण्यात आले. हस्तिनापुरात कृष्णाने पांडवांना फक्त पाच गावे देण्याचा प्रस्ताव मांडला.

धृतराष्ट्राने समजावले की, जर फक्त ५ गावे देऊन यु’द्ध टळले, तर यापेक्षा चांगले काय असू शकते, म्हणून तुझा हट्ट सोडून पांडवांसोबत एक क’रार करा म्हणजे हा ना’श टळू शकेल. दुर्योधन आता रा’गाने म्हणाला की पित्या, मी त्या पांडवांना एक पेंढा सुद्धा देणार नाही आणि आता निर्णय फक्त रणांगणात घेतला जाईल. ती पाच गावे कोणती होती आणि आज त्यांची स्थिती काय आहे ते जाणून घेऊया.

ही पाच गावे खालीलप्रमाणे आहेत :- १) श्रीपत (सिही) :- काही ठिकाणी श्रीपत आणि काही ठिकाणी इंद्रप्रस्थ असा उल्लेख आहे. सध्या दक्षिण दिल्लीच्या या भागाचे वर्णन महाभारतात इंद्रप्रस्थ असे करण्यात आले आहे. दिल्लीतील पुराण किल्ला याचा पुरावा आहे. उत्खननात सापडलेल्या अवशेषांच्या आधारे पुरातत्त्वशास्त्रज्ञांचा एक मोठा भाग असा विश्वास करतो की,

पांडवांची राजधानी या ठिकाणी असावी. अशा भांडीचे अवशेष येथील उत्खननात सापडले आहेत, जे महाभारताशी सं’बंधित इतर ठिकाणीही सापडले आहेत. ई.स १३२८ संस्कृत शिलालेख दिल्ली स्थित सरवाल गावातून प्राप्त झाला आहे. हा शिलालेख लाल किल्ल्याच्या संग्रहालयात आहे. या शिलालेखात इंद्रप्रस्थ जिल्ह्यातील या गावाचे स्थान नमूद आहे.

जरी श्रीपत किंवा सिही गाव हरियाणातील एक गाव आहे जेथे कवी सूरदासजींचा ज’न्म झाला आणि जिथे जनमेजनने प्रसिद्ध नागग्य सादर केले. आता हे गाव एक आदर्श गाव आहे.  २) बागपत :- महाभारत काळात याला व्याघ्रप्रस्थ असे म्हणतात. व्याघ्रप्रस्थ म्हणजे वाघांचे निवासस्थान. शेकडो वर्षांपूर्वीपासून येथे वाघ सापडले आहेत.

हे ठिकाण मुघल काळापासून बागपत म्हणून ओळखले जाऊ लागले. हा उत्तर प्रदेशातील एक जिल्हा आहे. बागपत हे ठिकाण आहे जिथे कौरवांनी लाखाचे घर बांधून पांडवांना जा’ळण्याचा प्रयत्न केला. बागपत जिल्ह्याची लोकसंख्या ५० हजारांहून अधिक आहे.  ३) सोनीपत :- सोनीपतला पूर्वी स्वर्णप्रस्थ म्हटले जायचे. पुढे ते ‘सोनप्रस्थ’ बनून सोनीपत झाले.

स्वर्णपथ म्हणजे ‘सोन्याचे शहर’. वर्तमानात हा हरियाणाचा एक जिल्हा आहे. त्याची इतर छोटी शहरे गोहाना, गणौर, मुंडलाना, खारखोडा आणि राय हे आहेत.  ४) पानिपत :- पानिपतला पांडूप्रस्थ असे म्हणतात. भारतीय इतिहासात हे स्थान खूप महत्वाचे मानले आहे, कारण येथे ३ मोठ्या ल’ढाया ल’ढल्या गेल्या. या पानिपताजवळ कुरुक्षेत्र आहे, जिथे महाभारताचे यु’द्ध झाले.

पानिपत राजधानी नवी दिल्लीच्या उत्तरेस ९० किमी अंतरावर आहे. याला ‘वेबरचे शहर’ अर्थात ‘विणकरांचे शहर’ म्हणूनही ओळखले जाते. ५) तिळपाट :- पूर्वी तिलपातला तिलप्रस्थ असे म्हटले जात असे. हे हरियाणाच्या फरीदाबाद जिल्ह्यातील एक शहर आहे जे यमुना नदीच्या काठावर वसलेले आहे. या शहराची लोकसंख्या ४० हजारांहून अधिक आहे. सर्व मिळून ५ हजारांहून अधिक पक्की घरे आहेत.