नमस्कार मित्रांनो..

डॉक्टरना आपण असे म्हणू शकतो की ते खऱ्या अर्थाने देवदूत आहेत. आपलं श-रीराचं दुखण, म’नाचं दुखणं, हमखास बरं करणारे त’ज्ञ म्हणजेच डॉक्टर. पण आपल्या सर्वसामान्यांच्या दृष्टीने डॉक्टर या शब्दाची व्याख्या फक्त एवढय़ापुरतीच मर्यादित आहे का?

डॉक्टर म्हणजे दिलासा, म’नाला उभारी, जीवनाला एक नवी उमेद, थोडक्यात आ-रोग्याची वाट सुलभ करणारा एक अवलिया म्हणजेच डॉक्टर होय.  डॉक्टर आणि रुग्ण यांच्यामध्ये विश्वास आणि सुसंवाद या दोन्ही गोष्टी महत्त्वाच्या आहेत.

रुग्णाचा डॉक्टरांवर असलेला विश्वास त्याच्या उपचा’रासाठी फार महत्त्वाचा असतो. पण आपण पहिले असेल की आपले हे डॉक्टर इंजेक्शनस देताना हातात किंवा कमरेमध्ये देतात पण आपण कधी विचार केला आहे का की डॉक्टर आपल्याला इंजेक्शनस कमरेमध्ये किंवा हातावरच का देतात. नाही ना तर आज आपण याच गोष्टीबद्दल जाणून घेणार आहोत. चला तर मग जाणून घेऊया.

आपण जेव्हा डॉक्टरकडे जातो तेव्हा आपल्या मनात इंजेक्शनबद्दल थोडी भीती असतेच. मनात एक प्रश्नही उद्भवतो की डॉक्टर आपल्याला हाताच्या दं’डावर इंजेक्शन देतील की कमरेत देतील? तुम्ही पाहिलेच असेल की श-रीराच्या कोणत्या भागावर इंजेक्शन द्यावे याबद्दल रुग्णाला स्वातंत्र्य दिले जात नाही. आपल्याला हातात किंवा कमरेत इंजेक्शन द्यायचे की नाही हे डॉक्टरच ठरवतात.

तर आता असा प्रश्न पडतो की असे का होते? कमरेची सुई आणि हाताच्या सुया भिन्न आहेत का? किंवा डॉक्टरांनी त्यानुसार सुई घा’तली आहे का? पण आपल्याला आम्ही सांगू इच्छितो की हे आपल्या आजारानुसार निश्चित केले जाते का? चला तर मग आज आपण प्रश्नाचे नि’राकरण करूया.

अशी इंजेक्शन्स हातावर दिले जातात: – खरं तर, इंजेक्शन आपल्या हातात किंवा कंबरेमध्येच दिले जाते, पण हे आपण घेत असलेल्या इंजेक्शनवर ठरवले जाते. आपल्याला माहित नसेल पण केवळ त्या प्रकारचे इंजेक्शनच हातावर केले जातात ज्यामध्ये इंजेक्शनमधील द्रव सहजपणे रक्तामध्ये विरघळत असतो.

यास साध्या शब्दांत सौम्य इंजेक्शन देखील म्हणतात. अशा प्रकारची इंजेक्शनस हातावर लावल्याने आपल्या श-रीरात अस्वस्थता येत नाही. आणि रुग्णास याचा त्रा-स हि होत नाही. म्हणून ठराविक प्रकारची सौम्य इंजेक्शन हाताच्या दं’डावर दिली जातात.

अशी इंजेक्शन्स कमरमध्ये दिली जातात:-  कंबरेमध्ये अशी इंजेक्शन्स देतात जी आपल्या रक्तात सहजपणे विरघळत नाहीत. यावेळी या इंजेक्शनमधील द्रव रक्तामध्ये मिसळताना रुग्णाला वे’दना जाणवते.  ही वेदना कमी करण्यासाठी फक्त अशीच इंजेक्शन्स तुमच्या कंबरेला दिली जातात.

जर अशा प्रकारचे इंजेक्शन चुकून हाताला लागू केले तर ते खूप दुखवते. काही प्रकरणांमध्ये हात कायमचा कार्य करणे देखील थांबू शकतो. जर हा त’र्क वैद्यकीय दृष्टीने समजावून सांगितला तर हाताची इंजेक्शन्स कमी एकाग्रताची म्हणजेच जास्त पातळ असतात. त्यांना हा’यपोटॉ’निक इंजेक्शनस म्हणतात.

त्याच वेळी, कंबरेमध्ये वापरले जाणारे इंजेक्शन जास्त दाट असतात. याला हा’यपरटॉ’निक इंजेक्शनस म्हणतात. रक्तामध्ये सहज मिसळल्यामुळे हा’यपो’टेनिक इंजेक्शन देखील वे’दना कमी करते. हा’यपरटॉ’निक इंजेक्शन रक्तामध्ये मिसळण्यास वेळ लागतो. ही प्रक्रिया देखील वे’दनादायक आहे. म्हणून अशी इंजेक्शन्स कमरमध्ये दिली जातात.