मराठी समुदाय

याशिवाय गरुड पुराणात असे सांगण्यात आले आहे की, पंचक काळात जर कोणाचा मृत्यू झाला तर त्याच्यावर अं त्य सं स्का र करू नयेत. मित्रांनो, महिन्याच्या सुरुवातीला धनिष्‍ठ नक्षत्राच्या अर्ध्या भागापासून रेवती न क्ष त्रापर्यंतच्या कालावधीला पंचक काल म्हणतात. ते नेहमीच दोषपूर्ण मानले गेले आहे. यामध्ये मृ त व्यक्तीवर अं त्य सं स्कार करणे योग्य नाही. हा काळ सर्व प्राण्यांना दुःख देणारा आहे असे म्हणतात. त्यामुळे मृ त व्य क्तीची सर्व क्रिया पंचक कालावधी संपल्यानंतरच करावी, अन्यथा पुत्र व घरातील सदस्यांना त्रासदायक ठरते.

या नक्षत्रात मृ त व्यक्तीवर अं त्य सं स्कार केल्यास घरात काही प्रमाणात नुकसान होते. आणि पं च कमध्ये  अं त्य सं स्का र करायचे असतील तर कुशाचे चार मानवाकृती पुतळे करून नक्षत्र मंत्रांनी अभिषेक करून  मृ त दे हावर ठेवा. त्यानंतरच पु त ळ्यास ह मृ त व्यक्तीवर अं त्य सं स्कार करा. पंचकशांती सु द्धा मृ ताच्या पुत्रांनी केली पाहिजे. मृ त व्य क्ती च्या पु त्रां नी जी वाच्या कल्याणासाठी तीळ, गाय, सोने आणि तूप दान करावे. सर्व अडथळे नष्ट करण्यासाठी ब्राह्मणांना अन्न, पादुका, छत्र म्हणजेच छत्र, सुवर्ण मुद्रा आणि वस्त्रे द्यावीत. या दानामुळे मृ त व्यक्तीची सर्व पा पे न ष्ट होतात.

याशिवाय गरुड पुराणात सांगितले आहे की मालिनषोदशीनंतर म ध्य शोदशी पद्धतीचा अवलंब करावा, म्हणजेच वि ष्णू पासून सुरुवात करून वि ष्णू पर्यंत आणि पाच देवांपर्यंत अकरा श्रा द्ध करावेत. मृ त व्यक्तीचे श्रा द्ध एकादशाच्या अकराव्या दिवशी म्हणजे मरणाच्या अकराव्या दिवशी म ध्य शोधी पद्धतीने करावे. भगवान विष्णू गरुडाला सांगतात की, ज्या प्राण्याला अकराव्या दिवशी वृ षो त्स र्ग होत नाही, त्याची शेकडो श्रा द्धे करूनही रा क्ष सी पणापासून मुक्तता होत नाही. त्यामुळे प्रिय व्यक्तीच्या मृ त्यू नंतर वृ षो त्सर्ग अवश्य करावा.

जर एकादशाच्या दिवशी सांगितल्याप्रमाणे बैल जात नसेल तर वि द्वा न ब्रा ह्म णाने कुश किंवा तांदळाच्या भुकटीचा बैल तयार करून उ त्स र्ज न करावे. याशिवाय या एकादशाच्या श्रा द्धा त जी काही वस्तू जी वा त्म्या ला प्रिय असेल ते दान करावे. या दिवशी मृ त प्रियजनांना पलंग, गाय इत्यादी दान देखील करावे. इतकेच नव्हे तर त्या भूताची भूक शमवण्यासाठी अनेक ब्राह्मणांनाही भोजन दिले पाहिजे. मित्रांनो, मी तुम्हाला हे देखील सांगू इच्छितो की जेव्हा एखादी व्यक्ती मृ त्यूनंतर एक वर्षासाठी महापथावर फिरते, तेव्हा तो पुत्र आणि नातवंडांनी सपत्नीक होऊन प्रीतिलोकाला जातो.

मित्रांनो, स पिं डीकरण हा श्रा द्ध पद्धतीचा एक प्रकार आहे ज्यामध्ये पिंड दानाद्वारे मृ तां ना पूर्वजांशी जोडले जाते. म्हणून, पुत्राने वडिलांचे सपिंडीकरण केले पाहिजे. वर्षाच्या शेवटी, पि तृ पिंडांसह प्रेत-शरीराच्या संयोगानंतर प्रे ता ला अंतिम गती प्राप्त होते. यानंतर भगवान विष्णू गरुडाला सांगतात की हे प क्षी राजा, ज्या कुटुंबात मनुष्य म र ण पावतो, जर सपिंडिका नसेल तर श्रा द्ध. केले तर त्या कुटुंबात कु णा चे ही लग्न होऊ शकत नाही. सपिंडीकरण होईपर्यंत भिकारी त्या घरातून भिक्षा स्वीकारत नाही. म्हणून श्रा द्ध करणार्‍या पुत्राने द्वा द शा हालाच स पिं डकरण करावे. सपिंडिका केल्यानंतरही बारा महिने षोडश श्रा द्ध एकोदिष्ट पद्धतीच्या नियमानुसार करावे.

मृ त व्यक्तीचे अं त्य सं स्का र झाल्यानंतर दशगात्राच्या पिंड दानातून पुन्हा शरीराचा जन्म होतो. दहाव्या पिं डा पासून शरीराची निर्मिती झाल्यानंतर जीवाला खूप भूक लागते. एकादशा आणि द्वा द श या दोन दिवशी भू त भोजन करतात. या दोन दिवशी जीवासाठी जे काही दिले जाते ते प्रे त या शब्दाने द्यावे कारण ते मृ त व्यक्तीसाठी सुखदायक असते. स पिं डीकरणानंतर जे काही दान केले जाते ते गो त्रा चे नाव उच्चारून मृ त व्यक्तीच्या नावाने करावे. अन्न व धनाचे दान, पलंगाचे दान आणि इतर जे काही दान आहे ते मृ त प्राण्याकरिता एका व्यक्तीला द्यावे. पिंड दानानंतर सर्व उपयुक्त साहित्य शक्य तितके दान करावे. असे झाल्यावर तो दिव्य शरीर धारण करतो आणि विमानाने आनंदाने  य म लो काला जातो.

मृ त  व्यक्तीच्या द्वा द शाच्या बाराव्या दिवशी म्हणजेच मृ त्यू च्या बाराव्या दिवशी समारंभाच्या निमित्ताने ज ल युक्त  कुंभ दान करण्याचे विशेष महत्त्व आहे.त्यामुळे मृ ता च्या कुटुंबीयांनी जलयुक्त बारा तास दान करण्याचा संकल्प करावा. त्या दिवशी. त्याच दिवशी भगवान विष्णूसाठी संकल्प केल्यावर, शिजवलेले अन्न आणि फळांनी भरलेली वरधानी, विशिष्ट प्रकारचे पाण्याचे भांडे, योग्य आणि सद्गुणी ब्राह्मणाला अर्पण करावे. त्यानंतर धर्मराजाला वरदानी, शिजवलेले अन्न आणि फळे अर्पण करावीत. कारण त्याच्यावर संतुष्ट होऊन धर्मराजा त्या प्रे ता ला मो क्ष देतो.

त्याचबरोबर चि त्र गु प्ता साठी विशेष जलवाहिनीही दान करावी. त्याच्या पु ण्य मुळे तेथे पोहोचल्यावर प्रे त आनंदी राहतो. तसेच श्रा द्ध केल्यानंतर दान देताना हेही ध्यानात ठेवावे की एक पलंग केवळ एका ब्रा ह्म णाला दानधर्मात द्यावा. कारण एक गाय, एक घर, एक पलंग आणि एक स्त्री यांचे दान अनेकांसाठी नाही. वाटून दिलेले हे दान दा त्या ला पा पा च्या पदरात पाडून घेतात. याशिवाय पुत्राने पि त्या चे आयुष्यभर श्रा द्ध करावे, तरच पि त्याने दिलेल्या त्या सुखांचे सुख त्याला अ नै ति क प्रे ता च्या  रूपाने मिळते. कारण भगवान विष्णू म्हणतात की य म लो कात पु त्र हा पि त्याचा र क्ष क आहे आणि तोच पि त्या ला भयंकर नरकापासून वाचवणारा आहे.

मित्रांनो आज पर्येंत आपण जे अं त्य सं स्का र करत होतो त्याचा अर्थ तुम्हाला माहिती होता का तुम्हाला आमची हि माहिती कशी वाटली नक्की सांगा.